De nieuwe Verleiders-voorstelling kent een bijzondere cast: vijf vrouwen die hun theatrale pijlen richten op de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. De vrouwen mogen dan nieuw zijn, het beproefde concept van de voorstellingen van De verleiders is dat niet. Ook Susan Vissen (Gooische Vrouwen), Jelka van Houten (De Marathon), Stephanie Louwrier (Noir), Eva Marie de Waal (Holy F) en Gusta Geleijnse (Mammoet) brengen een mix van stand up, crosstalks, gespeelde scènes, informatieve stukken en persoonlijke verhalen. De regie is in handen van Verleider-van-het-eerste-uur Tom de Ket.
De eerste vraag is natuurlijk: waarom doen jullie het niet zelf?
Tom de Ket: “De Verleiders maken voorstellingen over macht. We vonden dat het nu over de machtsongelijkheid tussen mannen vrouwen moest gaan. Ik wist meteen dat het door vrouwen gespeeld moest worden, dus we hebben vrouwen uitgenodigd die wat te vertellen hebben op dat gebied. Het eerste dat ze zeiden was: ‘Waarom doen jullie het niet zelf? Je zet het nu neer als een vrouwenprobleem, de emancipatie. Terwijl vrouwen over het algemeen al behoorlijk geëmancipeerd zijn. Mannen echter niet, die moeten nog een flinke stap maken.’ Tja. Ik had geen antwoord op die vraag. Het antwoord is deze voorstelling denk ik.”
Eva Marie de Waal: “Je had er wel een antwoord op, jij hebt in volle overtuiging gedacht: ik kan niet voor vrouwen spreken, dat moeten ze zelf doen.”
En dus is er De verleiders female: een voorstelling met vijf krachtige vrouwen die op humoristische wijze én met kennis van zaken – net als bij alle voorstellingen werd ook deze keer uitgebreid research gedaan – de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen belicht. Want ook de mannen hebben er last van, blijkt.
Er zitten veel kanten aan dit onderwerp, wat is het uitgangspunt?
De Ket: “Het komt erop neer dat het patriarchaat, de dominante rol van de mannen, ons allemaal verneukt. De machtsongelijkheid blijkt in elke vezel van de samenleving te zitten. Het debat wordt nu geframed door de discussie over quota, het glazen plafond en waarom er niet meer vrouwelijke CEO’s zijn. Maar daar moet het feminisme niet over gaan, dat is het masculiene voorbeeld. Het gaat over een fundamentelere herverdeling en herwaardering van zorgtaken en functies. Simpel gezegd: waarom heeft een fiscalist die een of andere belastingontwijking faciliteert een enorme status met bijbehorende honorarium maar iemand die zorgt en kinderen opvoedt niet?”
Gusta Geleijnse: “De wereld is in feite ontworpen door en voor mannen. Er is een mooi boek verschenen, Invisible Women van Caroline Criado Perez. Zij toont met veel feiten en onderzoeken aan dat de mannelijke blik overheersend is. Veel data gaan ook alleen over mannen en niet over vrouwen. Medicijnen worden voorgeschreven in de hoeveelheid die werkt voor mannen. Niet voor vrouwen. Het gaat bijna nergens over ons.”
Ook actrice Susan Visser had enorm veel zin om zich in dit onderwerp vast te bijten. Ze vertelt: “De verleiders maken altijd voorstellingen waarin je dingen ontdekt die je nog niet wist. Die je verbazen. Dat vrouwen een achterstand hebben, wist ik wel, maar ik ken nu de cijfers en die zijn niet best. In orkesten bijvoorbeeld zijn er over het algemeen minder vrouwelijke musici. Tot er bij een orkest ‘blinde audities’ kwamen: sollicitanten spelen achter een gordijn en zijn dus niet zichtbaar voor de selectiecommissie. Wat blijkt? Er werden evenveel vrouwen als mannen aangenomen. Qua gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen scoort Nederland helaas nog niet zo goed. In die zin is het echt een noodzakelijke voorstelling.”
Ben jij feministisch opgevoed?
Visser: “Niet dat mijn moeder bezig was met de ideologie, maar je leert van hoe het voorgeleefd wordt. Zij moest, als oudste dochter van een groot katholiek gezin met veertien kinderen, op haar dertiende van school om voor haar broertjes en zusjes te zorgen. Haar broertje mocht wel studeren. Dat is maar één generatie geleden hè. Toen mijn zus en ik naar school gingen, is ze pedicure geworden omdat ze dan haar eigen werktijd kon indelen. Omdat mijn vader verslaafd was aan alcohol, is ze op een gegeven moment bij hem weggegaan met ons onder haar arm. Ze heeft altijd keihard gewerkt en is uiteindelijk hoofd van de afdeling Opname geworden in het ziekenhuis. Dus dat is wel een mooi voorbeeld voor mij. Ze heeft ook altijd gezegd: je moet als vrouw zelfstandig zijn, niet afhankelijk van een man.”
Gusta, Eva Marie en Susan, jullie zijn alle drie moeder, zijn jullie minder gaan werken?
Gusta Geleijnse: “Ik heb wel moeten inleveren toen onze zoon Kees geboren werd. Tom is mijn man, hij werkte toen al in het vrije circuit, dat qua planning vaak al ver van tevoren vast staat. Ik kon in die tijd vast bij Toneelgroep Maastricht gaan werken, maar dat was te ver weg voor een fulltime verbintenis. Omdat Toms agenda altijd eerder vol zat, heb ik mij dus aangepast door parttime te gaan werken. Dat niet alleen, ik voel me ook schuldig als we Kees te veel uitbesteden. Maar ik heb wel geleerd dat ik een leukere moeder ben en een gelukkiger mens als ik werk. Als ik gezien en gewaardeerd wordt in wat ik doe.”
Eva Marie de Waal: “Ik ben zwanger van de derde, straks na de première zal Dunya Khayame mij vervangen. De afspraken thuis zijn natuurlijk gemaakt bij nummer een, en we hebben nu best een goed functionerend systeem waarbij het behoorlijk gelijk verdeeld is. Maar de cijfers van vrouwen die stoppen met werken zodra ze een kind krijgen, zijn schrikbarend. Vaak blijkt dat ze ook het gesprek niet kunnen voeren met hun man. Er is altijd een excuus waarom hij niet ook een dag voor de kinderen kan zorgen.”
Susan Visser: “Mijn man was heel geëmancipeerd. Ik weet nog dat ik het wantrouwde in het begin, dacht: ik moet het nog zien. Ik kan me herinneren dat we op de fiets zaten, ik was hoogzwanger van de eerste en ineens moest ik heel hard huilen. ‘Ik word echt geen huisvrouw hoor’, snotterde ik en Roef was echt verontwaardigd. Hij zei: ‘Maar ik wil toch ook voor dit kind zorgen?!’ En zo hebben het gedaan. Het grote drama is dat hij in 2007 plots overleed dus toen stond ik er alleen voor. Mijn moeder had het alleen gedaan in mijn jeugd, dus ik wist dat het kon.”
Wat kunnen mensen verwachten bij De verleiders female?
Tom de Ket: “De voorstelling heeft het Verleiders-concept: een mix van theatrale lezingen, stand-up, drama en een rode draad. Die wordt deze keer gevormd door een aantal kroegscènes waarin je mannen ziet worstelen met hun mannelijkheid. Die mannen worden gespeeld door vrouwen, hilarisch herkenbaar.”
De Waal: “In IJsland blijken mensen het meest gelukkig te zijn, terwijl je dat qua klimaat of aantal zonuren misschien niet zou zeggen. Het blijkt dat daar mannen en vrouwen daar het meest gelijk zijn. Mannen hebben vaak het idee dat ze iets moeten inleveren. Maar hoe meer wij erover lezen, hoe meer wij ervan overtuigd zijn dat dat helemaal niet zo is. Er valt juist heel veel te winnen. Voor mannen én vrouwen.”
Geleijnse: “Er moet natuurlijk ook een aantal dingen in de voorstelling zitten waarvan je denkt: huh?! Dat wist ik niet. Nou, daar zitten er wel een paar van in... Het moet ook allemaal niet te politiek correct. Daarom is het zo fijn dat we met zijn vijven zijn, kun je nog eens iemand afvallen, haha.”
Visser: “Ik hoop dat mensen zich na de voorstelling vrijer voelen, dat ze nieuwe mogelijkheden zien. En dat ze inzien dat dit ons allemaal aangaat. Dat we er allemaal beter van worden als we buiten de ons soms opgedrongen patronen qua rolverdeling mogen begeven.”
