“Ja, nee, ik begrijp wat je bedoelt, maar die vlieger gaat niet op,” zegt de ene man tegen de andere man in een restaurant. Lijkt een onschuldig zinnetje, zo’n babbeltekst waar je niet al te veel achter moet zoeken. Maar in de komedie Een man een man schuilt juist in dit soort ogenschijnlijk onschuldige zinnetjes het gevaar. En Een man een man wemelt van die zinnetjes.
Pierre Bokma, Peter Blok en Jennifer Welts spelen de bejubelde toneeltekst van Kees Prins en Roel Bloemen uit 2018. Een stuk, zoals Bokma zegt, ‘over twee mannen in een restaurant die een gesprek beginnen. En dat gesprek duurt vervolgens een uur.’ Het hete hangijzer is dat waarover ze spraken vóórdat Burghardt (Bokma) naar de wc ging. Burghardt is dat vergeten. Van Wees (Peter Blok), de opschepper van de twee, heeft een kleine promotie gemaakt en laat geen kans onbenut om dat aan Burghardt te laten voelen. Er ontspint zich een machtsspel dat steeds grimmiger (en geestiger) wordt, terwijl Jennifer Welts als stuntelende serveerster de verschillende wijnen die de heren bestellen uit elkaar probeert te houden.
Feestelijk weerzien
Het is de eerste keer sinds Cloaca, bijna twintig jaar geleden, dat Pierre Bokma en Peter Blok weer samenspelen. Een feestelijk weerzien op de toneelvloer. Jennifer Welts beschrijft: ‘Fantastisch om te zien hoe ze elkaar uitdagen. Als personages zeggen ze aan een half woord genoeg te hebben, maar als acteurs staan ze te spelen op leven en dood. De dynamiek van het stuk vraagt om een waanzinnige timing en als dat goed gaat, is het zo grappig.’ Zelf heeft Welts ook een spannende timing-puzzel op te lossen. Telkens moet ze precies op het juiste moment de twee heren interrumperen om hun almaar oplopende, onderhuidse conflict op scherp te zetten.
Elke zin is een wapen
Het is die scherpte, in taal en conflict, die Een man een man voor Bokma en Blok zo leuk maakt om te spelen. Blok: “Ik zag het stuk twee jaar geleden (gespeeld door Pierre Bokma, Kees Prins en Randy Fokke, red.) en ik vond het een moderne Karl Valentin. Dat is een Charlie Chaplin-achtige komiek uit de jaren twintig van de vorige eeuw die absurdistische sketches maakte vol woordspelingen. En hij had een geweldig gevoel voor ironie. Dat soort talige absurde humor zit ook in Een man een man. Niks zo leuk als mannen die belangrijk zitten te doen terwijl ze elkaar het bloed onder de nagels vandaan halen.” Bokma, die het stuk in 2018 ook al speelde, vult aan: “Het is een goed geschreven, uitdagend stuk. De eerste keer dat we het speelden, als lunchvoorstelling in Theater Bellevue, had de sfeer iets ruws. Nu, doordat Peter en Jennifer het net anders en op hun eigen manier spelen, worden de grappen en het venijn steeds subtieler. Elke nuance in de tekst proberen we te gebruiken, elke zin is een wapen.” Blok: “Neem zo’n zinnetje als: ‘Begrijp je wat ik bedoel?’ Veel mensen zeggen dat voortdurend in een gesprek. En het lijkt aardig om te zeggen, want je checkt of de ander je nog kan volgen. Maar als je het blijft herhalen, gaat die ander zich steeds dommer voelen. Zo’n simpel zinnetje is dan heel denigrerend.”
Whodunit
En wat zit er dan achter de rivaliteit tussen deze twee heren? Dat is een vraag waar het publiek zelf antwoord op mag geven. Bokma: “De voorstelling heeft wel iets van een ‘whodunit’. Iets blijft onopgehelderd. De twee mannen raken verstrikt in de stofwolken die ze zelf creëren. Daardoor is er veel waar je als kijker niet achter komt.” Blok: “Dat is ook het knappe aan het stuk. Het is een persoonlijk gevecht zonder dat er ooit over iets persoonlijks gesproken wordt. Echt twee mannen op de apenrots.”
Een man een man was op 20 oktober 2021 te zien in DeLaMar Theater.
