Elektronische beats en keiharde grappen: dat is Matroesjka, hét technocabaretduo van Nederland. Na een depressie en een afgezegde theatertour, klom Matroesjka uit het zwarte gat en maakte haar meest persoonlijke voorstelling tot nu toe: Brainwash.
Het ging Lisa Loeb (30) en Janneke Rinzema (31) voor de wind. Na cum laude afgestudeerd te zijn aan het Conservatorium van Amsterdam, won het duo in 2014 glansrijk de Publieksprijs op het Amsterdams Kleinkunst Festival. Vanaf toen ging hun carrière bijna nog harder dan hun grappen. Ze ontvingen lovende recensies voor hun debuutvoorstelling Eeuwig vlees, speelden meerdere malen Lowlands plat, schreven liedjes over de actualiteit voor 3FM en hun nummer #Imalive werd zelfs genomineerd voor de Annie M.G. Schmidtprijs. Maar toen ging het mis. Lisa kreeg een depressie en hun voorstelling Brainwash moest een jaar lang afgezegd worden. Maar gelukkig: Matroesjka klom uit het zwarte gat en toerde het afgelopen seizoen alsnog met veel succes langs de theaters. Zoveel succes zelfs, dat de voorstelling is verlengd en ook dit seizoen in het theater te zien is.
De vinger op de zere plek
Matroesjka maakt cabaret dat echt ergens over gaat. Denk aan onderwerpen als de opvang van vluchtelingen, het Trump-tijdperk, antivaxxers of #Metoo. Janneke: “We leven in gebrainwashte tijden. Overal staan ‘sterke leiders’ op en iedereen lijkt wel ergens een mening over te móeten hebben. De vraag is: wat doe je als je wordt geconfronteerd met mensen die anders zijn of denken dan jij?” Lisa: “We bevragen elkaar en de wereld om ons heen, iedere avond weer. We leggen graag de vinger op de zere plek. Onze voorstelling is net een schaakspel, we zetten elkaar voortdurend schaakmat. Dat levert spannend cabaret op.” Janneke: “Omdat we van harde grappen en elektronische muziek houden, bedachten we ons eigen genre: technocabaret. Een mix van rauwe humor over de actualiteit met dikke, sappige technobeats. We zijn eigenlijk een combinatie van De Vliegende Panters en De Jeugd Van Tegenwoordig. Maar dan met borsten.”
Lekker in je bubbel
In hun vorige voorstelling speelde Matroesjka alleen maar typetjes, nu staan ze ook als zichzelf op het podium. Lisa: “In Brainwash komen ook weer allerlei knotsgekke personages voorbij, maar daarnaast nemen we ook onszelf onder de loep. We willen ons niet meer verstoppen.” Janneke: “We maken geëngageerd cabaret, maar zonder opgeheven vingertje. Dat vinden we ouderwets. Ons doel is het publiek te laten lachen en tegelijkertijd te prikkelen tot nadenken.”
Lisa: “We hebben het bijvoorbeeld over de verschillende ‘bubbels’ waar we allemaal in leven. In de voorstelling bekijken we kritisch onze eigen bubbel. Hoe openminded zijn we zelf nou eigenlijk echt? Doen we wel ons best om uit onze veilige bubbel te komen of vinden we het stiekem wel lekker zo? Dat is best confronterend, maar er schuilt ook veel humor in.”
Boze witte man
Janneke: “We wagen ons graag aan onderwerpen die schuren. Zo zingen we in Brainwash bijvoorbeeld een slaapliedje voor boze witte mannen die maar woedend blijven Twitteren over al het onrecht dat hen wordt aangedaan. In ons liedje sussen we die boze witte man in slaap. We begrijpen zijn pijn, maar vanuit je luie stoel furieus op je mobieltje rammen is niet de oplossing.” Lisa: “Er zitten dingen in onze voorstelling die op het randje zijn, zoals ons lied ‘Lekker met de locals’ over een vrouw op leeftijd die op Keniaanse seksvakantie gaat. Maar cabaret mag ongemakkelijk zijn. De scherpte opzoeken en vervolgens een sterke grap maken, dat is wat we het liefste doen. Lachen verzacht de pijn.”
Terug van weggeweest
Dat het nu weer goed gaat met de dames, moge duidelijk zijn. Maar wat gebeurde er hiervoor? Lisa: “We hebben Brainwash een jaar moeten uitstellen omdat bij mij een burn-out en depressie geconstateerd werden. Het was een heel moeilijke periode.” Janneke: “We kwamen erachter hoe afhankelijk we van elkaar waren. Want doordat Lisa ziek werd, had ik ook ineens een jaar geen werk. Matroesjka ging een jaar op zwart.” Lisa: “We hebben alles wat er in die periode gebeurd is in de voorstelling verwerkt. Ik leek namelijk zelf ook wel gebrainwashed, maar dan door mijn eigen hersenen. Maar ondanks dat het een moeilijke periode was, heeft het uiteindelijk de voorstelling en onze samenwerking beter gemaakt. We zijn eerlijker naar elkaar geworden en durven onszelf nu meer te laten zien.”
Janneke: “Brainwash is onze meest persoonlijke voorstelling tot nu toe. Zo zingt Lisa bijvoorbeeld een rap over haar depressie en vertel ik over mijn achtergrond als domineesdochter. Brainwash is een combinatie geworden van persoonlijke verhalen, krankzinnige personages, scherpe grappen én mooie liedjes.” Lisa: “We touren nu weer drie, vier keer per week door het hele land. Dat had ik destijds echt niet durven dromen. En dat Brainwash wegens succes nu weer een jaar lang bijgeboekt is, is de kers op de enorme slagroomtaart. Matroesjka is terug en sterker dan ooit!”
